Moi Drodzy, im dalej w las - tym więcej drzew... im bliżej maj, tym większy stres ;) ale nie bójcie się, bo dziś kolejna pomoc, kolejne wskazówki tworzenia wypracowania maturalnego. Dziś pozwolę sobie nadal skoncentrować się na "rozszerzonych", bo nie ukrywajmy, oni mają trudniej.
Na maturze możecie wybrać wypowiedź argumentacyjną, którą omówiłam poprzednio, lub interpretację porównawczą dwóch utworów należących do tego samego rodzaju literackiego (epika / liryka / dramat). W jaki sposób zająć się poezją pisałam już wielokrotnie, a nawet zamieściłam do pobrania Przepis na interpretację prof. Chrząstowskiej. Nigdy jednak nie tłumaczyłam, jak porządnie zabrać się za teksty epickie i dramatyczne. Zapraszam zatem do lektury!
Interpretacja EPIKI
Choć wiedza ta jest podstawą wszelkich podstaw, powtarzam, że o epice mówimy wtedy, gdy w tekście jest wykreowany świat przedstawiony (miejsce /czas /akcja /bohaterowie), o którym opowiada narrator (personalny - pierwszoosobowy; auktorialny - trzecioosobowy, czasem odautorski). Co po kolei zrobić, by dobrze zanalizować epikę?
1. Przeczytaj uważnie tekst. Najlepiej trzy razy.
2. Postaw ogólne stwierdzenia dotyczące tekstu/ów. Po pierwsze, zadaj sobie pytanie, które zadajesz sobie w przypadku każdego tekstu:
- co jest jego tematem?
- o czym on jest?
Po drugie, postaw tezę interpretacyjną, czyli to, co będziesz udowadniać w swojej pracy.
3. Zbadaj relację: narracja - świat przedstawiony. Chodzi mianowicie o to, byś stwierdził/a, kim jest narrator:
- czy ukrywa się za światem przedstawionym?
- czy ujawnia swoją obecność poprzez komentarze, dygresje?
- czy uczestniczy w wydarzeniach?
Ponadto zastanów się, jaka jest sytuacja narracji:
- jakie są okoliczności wypowiedzi?
- czy istnieje jakiś adresat?
- czy jego obecność ma wpływ na świat przedstawiony?
Określ także, jaką funkcję pełni narrator:
- czy jedynie informuje o wydarzeniach?
- czy może interpretuje, komentuje i ocenia wydarzenia i bohaterów?
- czy wplata dygresje?
- co dominuje w tekście: świat przedstawiony (narracja jednopłaszczyznowa) czy narracja (narracja dwupłaszczyznowa)?
4. Zbadaj narrację, jeśli jest dwupłaszczyznowa. Potrzeba wówczas zbadania języka pod względem stylistycznym. Jakich środków językowych używa autor w wypowiedziach narratora? Może znajdą się tam chwyty retoryczne? Poza tym, należałoby stwierdzić, co charakteryzuje naszego opowiadacza:
- ironia?
- wiarygodność?
- kreacja?
- zaangażowanie?
Zastanów się także, jaki wpływ na kształt świata przedstawionego ma owa relacja. Jak przedstawiane są wydarzenia? w jakiej kolejności? z jakiej perspektywy?
5. Zbadaj narrację także wtedy, gdy jest jednopłaszczyznowa. W takim wypadku przyjrzyj się ukształtowaniu świata przedstawionego.
- Co jest w nim najważniejsze? Co w nim dominuje? Jest to postać, akcja, czas, miejsce?
- Z jaką zasadą motywacyjną mamy do czynienia? mityczną? realistyczną? fantastyczną? a może groteskową?
- Jak zachowuje się narrator? Jedynie informuje? A może także interpretuje i ocenia?
6. Zinterpretuj ogólny sens utworu. Zwróć uwagę na znaczenie takich elementów jak: tytuł, motto (gdy jest motto mamy 90% pewności, że tekst ma charakter paraboliczny), początek i koniec, gatunek, metafory. Zastanów się, jakie motywy kulturowe pojawiają się w tekście i po co one właściwie są. Poszukaj także kontekstów niewyrażonych wprost, a mogą być to konteksty: kulturowy, historyczny, genologiczny (ze względu na gatunek literacki), filozoficzny, biograficzny...
7. Na końcu podsumuj swoje rozważania.
Zdaję sobie sprawę, że przytoczyłam schemat interpretacyjny pojedynczego tekstu epickiego. W wypadku dwóch tekstów trzeba wykonać tę robotę podwójnie, ALE nie wolno ich rozdzielać. Co to znaczy? A mianowicie to, że te wszystkie elementy: temat, relacja narratora i świata przedstawionego, sytuacja narracyjna, postawa narratora, ukształtowanie narracji/świata przedstawionego, charakterystyka narratora, zasada motywacji, elementy znaczeniowe... TO WSZYSTKO JEST WASZĄ OSIĄ, wokół której piszecie interpretację porównawczą. Na postawie tych elementów zestawiacie dwa teksty ze sobą.
Na dzisiaj to wszystko. W ciągu następnych dni pojawi się wpis o dramatach ;)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz