Drodzy Moi! Egzamin maturalny, szczególnie jego część ustna, zakłada pojawienie się tekstu kultury. To natomiast wymaga od Was znajomości wyznaczników stylu, który reprezentuje daną epokę. Z tego względu opiszę dziś cechy charakterystyczne malarstwa, rzeźby, architektury i oczywiście literatury.
Cechy wspólne dla wszystkich dziedzin
Przede wszystkim jest to powrót do antyku i jego wyznaczników: harmonii, symetrii, proporcji, złotego środka. Nic nie mogło być przesadzone, wszystko powinno tworzyć spójną całość. Nawiązanie do cywilizacji starożytnych pojawiało się także w wykorzystywaniu tematów mitologicznych. Oczywiście, renesans wzbogacił je także o tematy zaczerpnięte z Biblii.
Powrócę na chwilę jeszcze do wspomnianych wyznaczników. W literaturze objawiały się one wykorzystaniem wiersza sylabicznego, stałym miejscem średniówki, rzadkim wykorzystaniem przerzutni (wprowadzają one swego rodzaju rozproszenie w lekturze), umiarkowanym użyciem środków stylistycznych.
W malarstwie mamy do czynienia z jasnymi barwami, przejrzystą kompozycją dzieła, symetrycznym rozstawieniem postaci i elementów, równomiernym oświetleniem.
W architekturze natomiast pojawiają się proste, symetryczne kształty budowli zbliżone do sześcianu.
Literatura
Swoistym novum w literaturze jest pojawienie się tematyki świeckiej. Nie oznacza to, że wcześniej utwory tego typu się nie pojawiały. Wystarczy bowiem wspomnieć Pieśń o chlebowym stole opowiadającą o dobrych manierach czy Piosnkę nieprzyzwoitą. Niemniej, renesans mocno rozwija ów nurt poezji świeckiej.
Jak już wiecie po omówieniu utworów J. Kochanowskiego, literatura odrodzenia nie dość, że inspirowana jest filozofią starożytną, to dodatkowo ubogaca się ją myślą chrześcijańską. Człowiek - jak uczą starożytni - powinien zarówno cieszyć się chwilą przepełnioną spokojem i radością, jak i nie ulegać namiętnościom rozpaczy i żalu. Swoją stałość powinien jednak oprzeć nie na rozsądku, ale na stałości istoty najdoskonalszej, którą jest Bóg.
Wydaje się jednak, że najważniejszą zmianą wprowadzoną do literatury w XV wieku (we Włoszech już w XIV wieku) jest odejście od tworzenia po łacinie. Oczywiście, poeci nadal uważali ten język za niezwykle ważny i jego znajomość obowiązywała każdego wykształconego, niemniej, zaczynają się pojawiać coraz liczniej utwory tworzone w językach narodowych. Stąd za prekursora renesansu uważa się piszącego po włosku Dantego Alighieri.
Malarstwo
Zdaje się, że najłatwiej będzie omówić mi wyznaczniki malarstwa na konkretnych przykładach.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Sandro_Botticelli_-_La_nascita_di_Venere_-_Google_Art_Project_-_edited.jpg/240px-Sandro_Botticelli_-_La_nascita_di_Venere_-_Google_Art_Project_-_edited.jpg /komentarz własny/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mona_Lisa#/media/File:Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched.jpg /komentarz własny/
Architektura
http://fotopolska.eu/foto/338/338547.jpg
Zakończenie renesansu
Renesans kończy się wraz z postulatami soboru trydenckiego w 1563 roku postanawiającymi walkę z reformacją, a w Polsce śmiercią Jana Kochanowskiego (1584). Znów są to jedynie umowne daty. Jednak zmierzch wieku XVI to także zmiana światopoglądu. Chrześcijański optymizm stworzenia człowieka na boże podobieństwo ustępuje przed pesymistycznym zawieszeniem między aniołami a zwierzętami i predestynacją do zbawienia bądź potępienia. Z wolna ludzie odkrywają nieuchronność przemijania, śmierci i nieznośnego uczucia niespełnienia miłości cielesnych i duchowych. Szerzące się wojny, zarazy i głód nieustannie przypominają... memeto mori! (pamiętaj o śmierci).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz