Odsiecz nr 49 - O pędzlu Gericault, o fortepianie Chopina i innych cudach sztuki romantyzmu.

W epoce romantyzmu nijak doszukiwać się konkretnych stylów, konkretnych - jak to mówił nieco później Stach Przybyszewski - konkretnych "izmów". Można jednak wyróżnić kilka cech wspólnych dla malarstwa, rzeźby i muzyki, które oddają światopogląd epoki. Mam na myśli: tematykę fantastyczną, historyczną, czasem baśniową czy ludową, kontrast objawiający się w naprzemienności barw, tonacji mol i dur, dynamikę formy, jej niespokojność i poruszenie.

Warto jednak przyjrzeć się konkretnym przykładom z wymienionych powyżej dziedzin sztuk.

"Maluję nie to, co wiem, ale to, co widzę" W. Turner

Malarstwo epoki romantyzmu bardzo wyraźnie zdaje się wyrażać jego światopogląd. Mamy w nim bowiem do czynienia nie tylko z odpowiednią tematyką (samotność, historyzm, fantastyczność, ludowość, wizyjność...), ale także ze zmianą technik, które nadawały formie wyraz odpowiedni do czasu. Co to znaczy? Malarze zaczęli posługiwać się znacznie szerszą paletą barw (pojawiają się barwy pastelowe, cieniowanie, fr. ombre), pojawiają się nerwowe ruchy pędzla widoczne na fakturze dzieła. One zaś wpłynęły na zmianę kompozycji dzieła; po raz kolejny na płótnach zagościł kontrast. Ponadto, bliskie malarzom stało się uwiecznianie widoków, powstawały pejzaże skropione nutką fantastyczności.

Spójrzcie na obraz Theodora Gericault Tratwa "Meduzy" z 1819:

Innymi ważnymi nazwiskami z dziedziny malarstwa są:

• Wiliam Blake rozmiłowany w wyobraźni, w niebiańskich widzeniach, ignorujący otaczający go świat (nie trudno się domyślić, czemu zawdzięczał ten stan...), naznaczony po widzeniu w oknie samego Boga (sic!). W między czasie nawiedzały go także aniołowie, upiory, duchy...

• Francisco de Goya - malarz ukazujący na swych obrazach karykaturalny realizm, okrucieństwo, rozsmakowanie w gwałcie, ukazujący obecność demonów i czarownic, romantyzm graniczący z horrorem.

Fortepian Chopina

W epoce romantyzmu dochodzi do syntezy sztuk. Jedną z uprzywilejowanych form została opera - dramat muzyczny, gdzie łączy się malarstwo, muzyka i literatura. W samej natomiast muzyce kompozytorzy romantyczni przemycali takie tematy i nastroje, jak: baśniowość, fantastyczność, narodowość, historyzm. Warto zwrócić uwagę, że ekspresywność swoich form artyści zawdzięczali naprzemiennemu stosowaniu tonacji dur i mol, dynamicznym frazom. Zresztą, posłuchajcie etiud Fryderyka Chopina w wykonaniu jednego z najbardziej utalentowanych pianistów - Daniela Trifonova.

F. Chopin - 12 Etudes, op. 25 - Daniil Trifonov (polecam moment 28:55 zwany potocznie Falami Oceanu).

I jeszcze dla tych, którym mało, Richard Wagner z fragmentem Walkirii.

R. Wagner - Ride of the Valkyries from Die Walküre (Cwał Walkirii).

Ponadto, warto posłuchać Liszta, Schumanna, Schuberta czy Moniuszki ;)

Romantyzm jest pięknym czasem, jeśli chodzi o sztukę. Warto się jej przyjrzeć, bo jest to element pomijany na lekcjach języka polskiego, a jednocześnie niezmiernie ciekawy i inny. Może nawet macie jakieś swoje ulubione obrazy czy utwory? Do przeczytania wkrótce!