Odsiecz nr 52 - "Strzeliłem byka...", czyli o błędach w wypracowaniach.

Kochani, dziś chwilka oddechu od epok, sztuki i literatury. Ponieważ odnoszę wrażenie, że uczniowie nie zawsze rozumieją, co oznaczają tajemnicze oznaczenia na marginesach oddawanych wypracowań, swoją uwagę skieruję dziś na zagadnienie błędów w pracach uczniowskich. Wychodzę bowiem z założenia, że skoro macie się doskonalić, musicie wiedzieć, co należy zmienić. A to czasem nie jest takie oczywiste i czytelne... Zapraszam zatem do lektury!

Błędy gramatyczne

Błędy tego rodzaju dotyczą, jak nazwa wskazuje, gramatycznej warstwy wypowiedzi. Dzieli się je na dwa typy - fleksyjne zw. z odmianą wyrazów i składniowe zw. z nieprawidłową konstrukcją zdania. Żeby unaocznić sobie, jak owe "byki" mogą wyglądać, spójrzcie do tabeli:

Błędy fleksyjne	Oznaczenie: fleks.
Na czym polega?	Zdanie błędne	Zdanie poprawne
nieodmienianie wyrazów (szczególnie polskich imion, nazwisk)	Czytałam Śluby panieńskie Aleksandra Fredro.	Czytałam Śluby panieńskie Aleksandra Fredry.
nieodmienianie zaimków	Nie powinna się buntować, ponieważ nic jej nie brakowało.	..., niczego jej nie brakowało.
błędna odmiana nazw własnych, nazwisk	Mieszkam w Jabłonnej.	Mieszkam w Jabłonnie.
błędne stopniowanie przymiotników	bardziej mądrzejszy; bardziej mądry	mądrzejszy
błędna odmiana czasowników	wzięłem	wziąłem
kontaminacje odmiany czasowników	przekonywuję	przekonuję

Błędy składniowe	Oznaczenie: skład.
Na czym polega?	Zdanie błędne	Zdanie poprawne
naruszenie związku zgody	Wujostwo przyjechało na całe lato.	Wujostwo przyjechali na całe lato.
naruszenie związku rządu (użycie biernika zamiast dopełniacza, użycie niewłaściwego spójnika, niewłaściwe użycie bezokolicznika lub czasownika odrzeczownikowego)	Nie trzeba zwracać uwagę na wszystkie błędy w wypowiedzi ustnej.Udostępnienie sali gimnastycznej dla uczniów...Manewr umożliwił nam wyjść z ukrycia.	Nie trzeba zwracać uwagi...Udostępnienie sali gimnastycznej uczniom...Manewr umożliwił nam wyjście z ukrycia.
połączenie dwóch przyimków z jednym rzeczownikiem odmienionym przez przypadek wymagany tylko przez jeden z tych przyimków	Spotkanie z aktorami jest możliwe przed i po spektaklu.	Spotkanie z aktorami jest możliwe przed spektaklem i po nim.
użycie przyimków w błędnym znaczeniu	Jak Miłosz był mały, to chciał zostać pisarzem.	Kiedy Miłosz był mały, chciał zostać pisarzem.
błędy w związkach składniowych liczebnika	Na ławce siedziało pięć dzieci.	Na ławce siedziało pięcioro dzieci.
błędne zastosowanie imiesłowowych równoważników zdań	Czytając książkę, zadzwonił telefon.	Kiedy czytałem książkę, zadzwonił telefon.Czytając książkę, rozmawiałem przez telefon.
błędny szyk w zdaniach złożonych	Matka przygotowała posiłek dla syna, który składał się z mięsa i jarzyn.	Matka przygotowała synowi posiłek, który składał się z mięsa i jarzyn.
powtarzanie tych samych konstrukcji składniowych w obrębie jednego zdania	To był dom, w którym mieszkali rodzice, których dziecko chciało mieć zwierzątko, które bawiłoby się z nim w wolnym czasie.	To był dom należący do rodziców, których dziecko marzyło o własnym zwierzątku. Miałoby ono być towarzyszem zabaw.

Błędy leksykalne

Błędy leksykalne to inaczej błędy popełniane w wyrazowej warstwie wypowiedzi. Badacze dzielą je na błędy wyrazowe (słownikowe) oraz frazeologiczne. Zobaczcie, co można znaleźć w uczniowskich zeszytach.

Błędy wyrazowe	Oznaczenie: leks.
Na czym polega?	Zdanie poprawne	Zadnie błędne
użycie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu	Wizja szklanych domów była nierealna do realizacji.	Wizja szklanych domów była niemożliwa do zrealizowania.
błędne zapożyczenia	Idę z szefową do coffee baru.	Idę z szefową do kawiarni.
dobór niewłaściwych synonimów	Moja siostra okazała się humanitarna, ponieważ pożyczyła mi długopis.	Moja siostra okazała się mieć ludzkie odruchy, ponieważ pożyczyła mi długopis.
nadużywanie mody językowej	Generalnie, Konrad był zadufanym w sobie artystą.	-
niewłaściwe użycie/nadużywanie zaimków	Staruszka opowiadała mu o jej własnych kłopotach.	Staruszka opowiadała mu o swoich kłopotach.
pleonazmy	kartka papieru, potoczyć się dalej, zejść na dół	kartka, potoczyć się, zejść

Błędy frazeologiczne	Oznaczenie: fraz.
Na czym polega?	Zdanie błędne	Zdanie poprawne
łączenia dwóch związków frazeologicznych	odnieść klęskę	odnieść zwycięstwo, ponieść klęskę
przekształcanie zw. frazeologicznych	spotkanie z twarzą w twarz; w porównaniu do	spotkanie twarzą w twarz; w porównaniu z
tautologia	Piłsudski był patriotą i kochał swoją ojczyznę.	Piłsudski był patriotą./ Piłsudski kochał swoją ojczyznę.

Błędy stylistyczne

Błędy stylistyczne są chyba najczęściej pojawiającym się typem błędów w pracach. Kreatywność piszących potrafi być naprawdę zaskakująca ;)

Błędy stylistyczne	Oznaczenie: styl.
Na czym polega?	Zdanie błędne	Zdanie poprawne
wielosłowie	Książka była ciekawa i interesująca.	Książka była ciekawa.
wieloznaczność	Ocena postawy Judyma była zaskakująca.	Ocena postawy Judyma zaskakiwała, ponieważ...
skróty myślowe	W Ferdydurke występują absurd i neologizmy.
mieszanie stylów	Z głębi mieszkania wyłoniła się Ida, zapytując pełnym głosem, czy tata już wrócił.Romeo jest moim idolem.	Z głębi mieszkania wyłoniła się Ida i zapytała głośno, czy tata już wrócił.Romeo jest postacią, którą mogę uznać za autorytet.
nadużywanie zaimków	Uczniowie w końcu przekonali się do tego, opłacił się im ich trud.	Uczniowie w końcu przekonali się, że trud, który podjęli, opłacił im się.
nadużywanie słów zakłócających komunikację	W aspekcie stosunków bilateralnych ten fakt należy ocenić ambiwalentnie.	-

Błędy merytoryczne

Błędy merytoryczne to "byki", których łatwo uniknąć. Wystarczy systematycznie się uczyć...

Błędy rzeczowe	Oznaczenie: rzecz.
Na czym polega?	Zdanie błędne	Zadnie poprawne
błędne treści i ich zastosowania	Kochanowski napisał fraszkę Na dom w Czarnobylu.	Kochanowski napisał fraszkę Na dom w Czarnolesie.
błędy w definiowaniu pojęć, w podawaniu nazw i nazwisk	Nawet krytycy filmowi, którzy są tylko od krytykowania filmów, przyznali, że produkcja jest bardzo dobra.	Krytycy są od oceniania, nie od krytykowania...
zniekształcenie cytatów	-	-

Błędy logiczne	Oznaczenie: log.
błędy w myśleniu, skróty myślowe, pomieszanie przyczyn i skutków	Gerwazy wyjął szablę i strzelił.	Gerwazy wyjął strzelbę i strzelił.

Mam nadzieję, że z tą wiedzą uda Wam się uniknąć kolejnych błędów. Powodzenia!